Shkup, 12 janar – Është e mundur që Maqedonia e Veriut të bëhet anëtare e BE-së deri në vitin 2030, tha presidenti i shtetit Stevo Pendarovski, duke kërkuar një konsensus të vërtetë kombëtar për këtë çështje. Në të njëjtën kohë, ai hapi pyetjen nëse BE-ja do të jetë kaq e fokusuar në Ballkanin Perëndimor pas përfundimit të luftës në Ukrainë.
“A është i mundur anëtarësimi deri në vitin 2030? Po, është e mundur. Ne kemi potencial të brendshëm, kemi njerëz të zgjuar, kemi përvojë, kemi një sistem negociues të krijuar prej kohësh dhe jemi kandidati më i përgatitur në historinë e BE-së. Megjithatë, nuk jam i sigurt në këtë kontekst për dy gjëra të tjera. Së pari, nuk e di nëse do të arrijmë një konsensus kombëtar. Për momentin nuk e kemi lidhur me këtë çështje. Flasim për një konsensus të vërtetë retorik. A do ta arrijmë dhe a do ta ruajmë atë, sepse ai duhet të ruhet për vite e vite ndërsa negociatat janë duke vazhduar. Së dyti, nuk e di nëse BE-ja do ta mbajë fokusin e saj në rajon edhe pas përfundimit të luftës në Ukrainë”, theksoi Pendarovski.
Në një prononcim për mediat, duke iu përgjigjur pyetjes së gazetarëve pas fjalimit, kreu i shtetit lidhur me konsensusin kombëtar për anëtarësim në BE theksoi se të gjithë politikanët thonë se janë për BE-në, por kur parashtrohet pyetja nëse në këto kushte dhe me këtë kuadër negociator, gjysma e tyre nuk marrin pjesë.
“Unë thashë që nuk ekziston. Pra, ne kemi dëgjuar mjaft për një konsensus retorik kombëtar-shtetëror. Kur i pyet të gjithë politikanët nëse jeni për BE-në – po. Kur thua, në këto kushte me këtë kuadër negociator, gjysma iku. Pra, për fat të keq, aktualisht nuk kemi një konsensus kombëtar për të vazhduar drejt BE-së”, theksoi Pendarovski.
Obligimi i parë, sipas tij, në atë kuptim është ndryshimi i Kushtetutës.
– Këtu duhet të tregosh nëse je për BE apo jo, sepse ne e dimë përmbajtjen e kornizës së negociatave. Dihet kërkesa konkrete për përfshirjen e bullgarëve si pjesë e popullit në Preambulë. Nëse kemi gjashtë pjesë të kombeve të tjera që jetojnë plus maqedonasit, që është e diskutueshme, si do ta shkatërrojmë shtetin maqedonas nëse sjellim më shumë bullgarë, kroatë, malazezë, ndoshta hebrenj etj., tha Pendarovski.
I pyetur nëse mund të ndihmojë për arritjen e një konsensusi kombëtar, kreu i shtetit thotë se nga këndvështrimi i asaj që dëgjon, partitë opozitare nuk do të ndryshojnë qëndrim me shpresën për të fituar zgjedhjet e ardhshme.
“Pozicionet e partive kryesore opozitare janë aq të ngulitura në atë retorikë partiake nga e cila presin me siguri sukses në zgjedhjet e ardhshme dhe për këtë arsye nuk e braktisin atë, saqë realisht nuk shoh asnjë hapësirë, asnjë hapësirë për manovrim që mund të ndihmoj këtu. Pra, qëndrimet janë të tilla. Keni deklarata të noterizuara se as në ëndërr nuk do ta nënshkruajnë ndryshimin e Kushtetutës”, theksoi Pendarovski.
Zgjidhja, sipas tij, është që vazhdimisht të shpjegohet publikisht se nëse i vendosni bullgarët në Preambulë, nuk e shkatërron vendin, se bëhet fjalë për një situatë krejtësisht beninje, që ne tashmë e kemi, më lejoni të përsëris, kemi gjashtë pjesë të popullit, plus popullit maqedonas, dhe kjo ka 20 vjet në konstitucion dhe nuk duam të shohim se kjo e ka shkatërruar Maqedoninë.
Në fjalimin në tryezën e rrumbullakët ambasadore, me titull “Ballkani Perëndimor ndërmjet Perëndimit dhe Lindjes: Maqedonia e Veriut – anëtare e BE-së deri në vitin 2030”, organizuar nga Këshilli i ambasadorëve, Pendarovski tha gjithashtu se BE-ja ka bërë disa hapa të mëdhenj, përveç Ballkanit Perëndimor, i ka dhënë statusin kandidat Ukrainës, Moldavisë dhe Bosnjë-Hercegovinës, të cilin nuk do ta kishin marrë kurrë nëse nuk do të ishte lufta në Ukrainë.
“Arsyet gjeostrategjike filluan të dominojnë logjikën e BE-së. Nëse kjo është e vërtetë, unë pyes kur të përfundojë lufta në Ukrainë, dashtë Zoti që të përfundojë sot, nëse ato rajone gjeostrategjike të Unionit do të zhduken dhe BE-ja do t’i kthehet fjalorit standard dhe agjendës politike në lidhje me integrimet”, tha Pendarovski.
Ai e mbylli fjalën e tij duke iu përgjigjur pyetjes në pjesën e parë të titullit, nëse ekziston një dilemë Lindje-Perëndim që menduam se është, u përgjigjëm në favor të Perëndimit 30 vjet më parë.
“Për mua është e padiskutueshme se ku bëjmë pjesë dhe ku duhet të jemi zyrtarisht anëtarë. Për ata që hezitojnë dhe numri i njerëzve që parashtrojnë atë dilemë, që ka ardhur duke u rritur vitin e fundit, për fat të keq, pyetja është nëse Lindja, e kam fjalën mbi të gjitha Federata Ruse, ofron zgjidhje për problemet tona më të mëdha”, theksoi ai.
Për ambientin ndërkombëtar këtë vit, Pendarovski tha se BE-ja dhe SHBA-ja kanë sinkronizimin më të madh që nga vitet e 90-ta e deri më sot, që sipas tij është mirë.
“Specifike për Ballkanin Perëndimor është që pas luftës në Ukrainë, Evropa është sërish në fokus të politikës së jashtme të SHBA-së, e me këtë edhe Ballkani Perëndimor sepse sipas vlerësimit të të gjithë ekspertëve, nëse Rusia përpiqet të shpërqendrojë vëmendjen e të gjithë alencës perëndimore e cila dhe e ndihmon Ukrainën, do të jetë më e lehtë për ta bërë atë në Ballkan sesa në Baltik. Për herë të parë pas Marrëveshjes së Kumanovës të vitit 1999 dhe Marrëveshjes së Ohrit të vitit 2001, stabiliteti dhe jo integrimi i Ballkanit Perëndimor, është prioritet politik i bashkësisë ndërkombëtare”, tha Pendarovski.
Presidenti i vendit paralajmëroi se komponenti i sigurisë së Ballkanit Perëndimor po kthehet në prioritet.
Në tryezën e sotme të rrumbullakët ambasadore, me titull “Ballkani Perëndimor ndërmjet Perëndimit dhe Lindjes: Maqedonia e Veriut – anëtare e BE-së deri në vitin 2030”, fjalime të tyre patën edhe zëvendëskryeministri i çështjeve evropiane Bojan Mariçiq, zëvendëskryeministrja për qeverisje të mirë Sllavica Gërkovska, si dhe ambasadori evropian Dejvid Gir.
