Qeveria, kryeministri dhe disa nga mediat akuzojnë se karburanti i importuar për nevojat e Termocentralit të Negotinës jo vetëm ka shkaktuar dëme buxhetore, por ka ndikuar negativisht në shëndetin e qytetarëve dhe mjedisin, pasi ka qenë “kancerogjen”. Mirëpo, Prokuroria Publike në raportin fillestar për hetimin ndaj furnitorit “RKM”, biznesmenëve Kapushevski, Sulkoski dhe Jahoski dhe ish-drejtorëve dhe anëtarëve të komisioneve në ESM, nuk e përmend këtë aspekt mjedisor, por fokusohet në keqpërdorimin financiar prej 167 milionë eurosh. Mirëpo, ata për “Fokus” kanë thënë se “nuk është përjashtuar mundësia e zgjerimit të hetimeve edhe për persona të tjerë dhe vepra të tjera penale për të cilat janë siguruar dhe do të sigurohen prova gjatë procedurës”.
Edhe para se Prokuroria Publike për Krim të Organizuar dhe Korrupsion t’i drejtohej publikut zyrtarisht me një deklaratë se kishte hapur hetim ndaj 13 personave fizikë dhe një personi juridik në lidhje me blerjen e naftës për nevojat e Termocentralit të Negotinës, partitë politike në pushtet akuzuan se përveç buxhetit, dëmtime të dëmshme për shëndetin e qytetarëve janë shkaktuar edhe për naftën.
“Kulmi i hipokrizisë kur SDS dhe Venko Filipçe derdhin lot për ndotjen e ajrit, ndërsa për hir të biznesit dhe parave, deputeti dhe asi i tyre i biznesit (Ismail) Jahoski helmon popullin me naftë. Sot nuk do të dëgjoni nga SDS shqetësimet për ajrin e ndotur, por do të shihni se si kriminelët e Filipçes, për komisione dhe biznese, helmuan njerëzit me naftë kancerogjene. Sa shkolla dhe ministri e kanë blerë naftën kancerogjene nga shokët e Filipçes?
Në të njëjtën kohë, një deklaratë të ngjashme ka lëshuar edhe partneri i tyre i koalicionit VLEN, vetëm se ata nuk e kanë drejtuar sulmin ndaj LSDM-së, por kundër kundërshtarit të tyre kryesor – BDI-së. Sipas VLEN-it, edhe ky rast ka treguar se “të gjitha rrugët e kësaj lidershipi të BDI-së të çojnë tek kushërinjtë Nikolla Gruevski dhe Sasho Mijalkov”.
“Ratko Kapushevski, ish-stafi i Gruevskit për drejtorin e Boris Trajkovskit, si lojtar i Mijalkovit dhe Sergej Samsonenkos bëhet lojtar në biznesin e naftës dhe bëhet partner me djalin e Ismail Jahoskit alias Pucko Petrol, njeriu me besimin më të lartë të Ali Ahmetit. “Me veprimin e MPB-së, ky kartel i regjimit jozyrtarisht dyshohet se ka nxjerrë 10 miliardë denarë përmes kontratave fiktive, lënda e të cilave është e dëmshme për ajrin dhe mazutin toksik”, ka theksuar VLEN.
Ndërkaq, u shpreh edhe kryeministri Hristijan Mickoski, i cili u përgjigj në pyetjen e një gazetari, i cili ndër të tjera tha: “Këta njerëz që bënë qindra milionë euro biznes mbi kurrizin e qytetarëve, praktikisht u pasuruan në kurrizin e qytetarëve të Maqedonisë duke përdorur, do të thoja, mjete të tilla të palejueshme dhe djegia e këtyre llojeve të substancave të palejueshme që garantojnë vetëm jetën e tyre .”
Por, ky segment që lidhet me cilësinë e karburantit të importuar, për të cilin u raportua edhe nga disa media, duke treguar se kishte “nivele më të larta të squfurit dhe metaleve të tjera të dëmshme”, të cilat mund të rrezikonin shëndetin e njeriut, tokën dhe ujin, nuk përmendet në deklaratën e Prokurorisë Publike lidhur me hetimin e hapur, që në fakt vjen pas një nisme para hetimore të zhvilluar në procedurën kundër hetimit të Komisionit Anti-KK. Në njoftimin e Prokurorisë thuhet:
“Në periudhën 2021-2023, dy të dyshuar, në cilësinë e themeluesve dhe drejtuesve të personit juridik me përgjegjësi penale, me dashje kanë shkelur rregulloren për procedurën për shpalljen e thirrjes publike për blerjen e naftës për nevojat e TEC-it të Negotinës dhe kanë dorëzuar dokumentacion të rremë. Me qëllim të mashtrimit të kontratës, nuk i kanë kryer obligimet dhe kanë shkelur rregullat, duke realizuar përfitime të mëdha për personin juridik penalisht përgjegjës, në dëm të buxhetit të shtetit në vlerë të përgjithshme prej 10.304.324.094 denarë ose përafërsisht 167.549.985 euro.
Punonjësit e dyshuar të SHA Elektrani e RMV, të cilët mbanin pozita të larta nga drejtor i përgjithshëm dhe drejtor i departamenteve deri tek kryetarë dhe anëtarë të komisioneve që kanë të bëjnë me prokurimin publik, me dashje kanë ndihmuar në qëllimin, zbatimin e procedurave për prokurim publik të naftës në kundërshtim me Udhëzimin për mënyrën e zbatimit të prokurimit publik në SHA. Duke mos respektuar parimet e proporcionalitetit, konkurrencës, trajtimit të barabartë dhe mosdiskriminimit të operatorëve ekonomikë, edhe pse e dinin se subjekti juridik nuk i plotësonte kriteret e kërkuara për bartës të prokurimit publik, ndihmuan në lidhjen e kontratave të prokurimit publik në favor të tij dhe i mundësuan furnizimin me naftë deri më 24.02.2023.
Mjetet që të dyshuarit kanë përfituar me veprën penale, të cilat përfaqësojnë përfitime pasurore të përfituara në mënyrë të kundërligjshme nga një procedurë e zhvilluar me thirrje publike nga SHA ESM, janë vënë në qarkullim, janë ndryshuar dhe transferuar te një person tjetër në periudhën dhjetor 2021 deri në prill 2023 me qëllim fshehjen e burimit të origjinës. Me një pjesë të mjeteve, ata kanë blerë dy automjete Mercedes Benz, një pjesë i kanë transferuar në llogaritë e tyre në banka të ndryshme dhe më pas kanë tërhequr paratë me para në dorë.
Në të njëjtën kohë, në bazë të marrëveshjes për ndërmjetësim dhe aneksit të marrëveshjes, të lidhur në mes të personit të dyshuar juridik dhe pronarit të dyshuar të personit juridik me të njëjtën veprimtari, në dy raste janë transferuar mjete në vlerë të përgjithshme prej 72.000.000 denarë për gjoja kryerjen e punëve në përputhje me marrëveshjen, e cila paraqet vetëm një mjet për kryerjen e mashtrimit. I dyshuari, në dijeni të origjinës së tyre, fondet e marra në këtë mënyrë ia ka transferuar personit të tij juridik në bazë të një kredie për të fshehur vendndodhjen e tyre.
Duke qenë se kryeministri, partitë në pushtet, si dhe disa nga mediat thonë dhe publikojnë se mazuti ishte “kancerogjen” dhe se ka shkaktuar dëme në shëndetin e qytetarëve dhe mjedisit, ne kemi pyetur Prokurorinë nëse edhe ky aspekt është pjesë e hetimeve dhe nëse ka mundësi të verifikohen dyshime të tilla, duke qenë se mazuti tashmë është përdorur? Prej aty morëm përgjigjen e mëposhtme:
Prokuroria Themelore Publike për Ndjekjen e Krimit të Organizuar dhe Korrupsionit gjatë kryerjes së veprimeve hetimore i mbulon të gjitha rrethanat që kanë të bëjnë me rastin në të cilin po vepron, kështu që nuk përjashtohet mundësia e zgjerimit të hetimeve, si ndaj personave të tjerë, ashtu edhe ndaj veprave të tjera penale për të cilat janë siguruar dhe do të sigurohen prova gjatë procedurës.
Hetimi mbulon kompaninë furnizuese “RMK”, pronarët e saj Ratko Kapushevski dhe Erdžan Sulkoski, pronarin e kompanisë së naftës “Pucko Petrol” – Asmir Jahoski, ish-drejtorin e përgjithshëm të ESM Vasko Kovaçevski, si dhe disa drejtorë sektori të kompanisë shtetërore për prodhimin e energjisë elektrike dhe anëtarë të komisioneve të prokurimit publik.
Për kujtim, pas publikimit të storjes së IRL “Konspiracion kundër ajrit” në vitin 2021, institucionet shtetërore kryen një analizë të plotë të importeve të naftës. Me këtë, siç informoi zëvendëskryeministri i atëhershëm, Ljupço Nikolovski, në disa kompani importuese janë konstatuar parregullsi dhe janë nxjerrë vendime për ndalimin e funksionimit të tyre dhe lëshimin e mazutit në qarkullim, si dhe janë ngritur kërkesa për heqjen e licencës. Gjithsej 7 kompanive janë shqiptuar gjoba për kundërvajtje në vlerë prej 55.510 euro.
Ministri i atëhershëm i Ekonomisë, Kreshnik Bekteshi, ndër kompanitë që kanë shkelur rregullat në kuadër të mungesës së stoqeve dhe mosmbajtjes së saktë të kontabilitetit e ka renditur “RKM”-në, duke vënë në dukje: Gjatë kontrollit të brendshëm të kryer nga Drejtoria doganore, është konstatuar se në një kompani, përkatësisht “RKM DOOEL”, produkti i deklaruar nuk përputhej me tarifën doganore sipas së cilës ishte importuar. Kjo do të thotë se një produkt ishte shënuar në faturë, dhe një krejtësisht tjetër ishte importuar. Drejtoria doganore e ka ricaktuar mallin në kodin e saktë tarifor, ndërsa kompania “RKM” i është ngarkuar borxh doganor, detyrime shtesë dhe kundërvajtje në vlerë mbi 24 mijë euro”.
Të gjitha pretendimet për “RKM” dhe kompanitë e tjera që kanë shitur naftë që nuk ishte deklaruar në Rregulloren për cilësinë e lëndëve djegëse të lëngëta, se ka devijime nga vlerat kufitare për cilësinë e lëndëve djegëse, se mazuti ka pasur përqindje më të lartë të ujit, madje edhe se mazuti është prodhuar nga gomat e mbeturinave, Qeveria e atëhershme i ka dorëzuar në Prokurorinë Publike. Megjithatë, një hetim u nis vetëm 5 vjet më vonë, për një nga kompanitë e listuara në atë kohë, e cila aktualisht është në qendër të vëmendjes për shkak të një krimi financiar miliona dollarësh. Megjithatë, nuk përjashtohet mundësia e zgjerimit të hetimeve, përfshirë edhe pasojat mjedisore të karburantit të importuar dhe të përdorur.
