Shkup, 31 tetor – Raporti i fundit i KE-së për vendin nuk është vetëm një vlerësim i ngjarjeve dhe rekomandime për përmirësim, por tani më shumë se kurrë një udhëzues se si të ecim përpara në procesin e anëtarësimit në aspektin e reformave të shumta të anëtarësimit në BE. Është një udhëzim i dedikuar për të gjithë vendin, për të gjithë faktorët social dhe mbi të gjitha për Qeverinë, por edhe për institucionet e tjera shtetërore, përfshirë Kuvendin, i cili do të ketë një rol shumë të rëndësishëm në procesin e anëtarësimit.
Këtë theksoi shefi i Delegacionit të BE-së, ambasadori Dejvid Gir i cili prezantoi Raportin e KE-së në seancën e përbashkët të Këshillit Kombëtar për Integrime Evropiane dhe Komisionit Parlamentar për Çështje Evropiane. Ai përsëriti vlerësimin e legjislativit të përfshirë në Raport se puna e tij ishte nën hijen e polarizimit politik dhe se nevojiteshin një planifikim dhe konsultim i mirë për të kufizuar përdorimin e procedurave të shpejta për të lejuar mbikëqyrje dhe konsultim efektiv mbi ligjet.
“Këtyre vëzhgimeve i është kushtuar shumë vëmendje duke pasur parasysh rolin e rëndësishëm që do të luajë Kuvendi në procesin e anëtarësimit. Por kjo është pjesë e një fenomeni më të madh të polarizimit politik në një nivel më të gjerë që kërkon përpjekje nga të gjithë aktorët politikë për t’u shëruar. Kjo bazohet në bindjen që ka dalë nga proceset e tjera të suksesshme të anëtarësimit se mund të arrihet progres i qëndrueshëm nëse miratimi i reformave bëhet një projekt në nivel kombëtar, duke përfshirë pushtetin, opozitën, të gjitha institucionet shtetërore, OJQ-të dhe komunitetin e biznesit”, tha Gir.
“Përpjekjet e përbashkëta të të gjitha partive politike janë prioritet për të forcuar rolin kyç të Kuvendit si shtyllë e dialogut politik. Sesioni i sotëm është një shembull tjetër i gatishmërisë për të bashkëpunuar mes partive të ndryshme në Kuvend”, tha Gir, i cili njoftoi se më 11 nëntor do të fillojë skriningu dypalësh për vendin, si pjesë e procesit të anëtarësimit, në të cilin nga ana e KE-së janë përfshirë rreth 800 ekspertë, si dhe përkujtoi dhe marrëveshjet për trajtimin e përbashkët të krizës, si dhe deklaratën e kryetares së KE-së, Ursula von der Lajen, për mbështetjen financiare të BE-së në atë drejtim.
Zëvendëskryeministri për Çështje Evropiane dhe kryenegociatori Bojan Mariçiq theksoi vlerësimin e përgjithshëm të Raportit të KE-së se në rreth 90 për qind të fushave kemi gatishmëri të pjesshme ose të mirë. Vendi ka ruajtur ritmin e progresit dhe ka përmirësim në 23 nga gjithsej 43 fusha apo kapituj, ndërsa në 20 fushat e mbetura ka progres të kufizuar ose më pak progres. Si qeveri, tha ai, ne pajtohemi plotësisht me komisarin evropian Varheji se Maqedonia e Veriut duhet të shfrytëzojë këtë momentum dhe të tregojë të gjithë potencialin e saj duke përshpejtuar reformat dhe bëri thirrje për bashkim dhe konsensus të të gjitha forcave politike në Parlament për të arritur këtë synim tre dekadash.
“Besoj se vetëm me një konsensus kombëtar dhe investim maksimal të qeverisë si bartëse e negociatave, por edhe administratës që është shtylla kurrizore e procesit, shoqërisë civile, Kuvendit, biznesit dhe komunitetit akademik dhe të gjithë aktorëve të tjerë do të jetë në gjendje të përmbushë zotimin për të qenë gati për anëtarësim të plotë në BE deri në fund të kësaj dekade, pra deri në vitin 2030, siç u angazhuam në Konferencën e parë ndërqeveritare. Pres nga ana juaj përkushtim të plotë dhe një dorë ndihme që së bashku të festojmë sukseset dhe të kapërcejmë sfidat që pasojnë në rrugën e integrimit evropian sepse vetëm të bashkuar do të mund ta realizojmë këtë detyrë kombëtare. Konsensusi është i nevojshëm si për reformat ashtu edhe për përfundimin e suksesshëm të negociatave”, tha Mariçiq.
Në të njëjtën kohë, ai bëri të ditur se janë duke punuar në një iniciativë për krijimin e kornizës për bashkëpunim ndërmjet Qeverisë dhe Kuvendit në këtë fushë dhe vuri në dukje mësimet e nxjerra nga përvoja e Kroacisë për anëtarësim në BE, kryenegociatori i së cilës, Vlladimir Drobnjak është konsulenti ynë i cili arriti t’i përfundojë negociatat në gjashtë vjet, falë konsensusit të fortë politik për procesin e anëtarësimit në BE.
Deputetët e pushtetit dhe opozitës shkëmbyen akuza se kush është shkaku i vlerësimeve të dobëta për funksionimin e Kuvendit.
Deputeti i opozitës VMRO-DPMNE, Antonio Milloshoski, në fjalimin e tij me qëndrimin se në Kroaci Këshilli Kombëtar për Euro- Integrimet (KKEI) ishte organi ku u miratuan qëndrimet e përbashkëta, ndërsa në vendin tonë KKEI-ia është vend ku deputetët post festum njoftohen për obligimet dhe qëndrimet tashmë të marra, duke bërë thirrje që procesi të mos jetë i partizuar, ndërkohë që thotë se, kemi negociator partiak, prandaj vlerësoi se ka mosbesim në procesin e integrimit evropian. Ai prezantoi një analizë krahasuese të Raportit të KE-së për vendin për 31 fusha, sipas të cilit Maqedonia e Veriut shënon zero ose asnjë progres në pesë pozicione dhe 1 në 10, pra progres i pakënaqshëm, ndërsa Kuvendi, thotë ai, është vlerësuar me vlerësimet më të ulëta në raport në katër vitet e fundit.
“Në këtë analizë, këto pesë zero dhe 10 njëshe janë plotësisht të merituara dhe pasqyrojnë përkushtimin deklarativ të qeverisë, e cila retorikisht gjithmonë flet mirë për BE-në, por në thelb nuk funksionon në aspektin e promovimit të të punësuarve në funksionimin e institucioneve të Maqedonisë. Ky është raporti i parë, në të cilin, për fat të keq, Kuvendi është vlerësuar me nota më të ulëta dhe keqpërdorim të flamurit evropian për ligje të propozuara që nuk kanë të bëjnë me rregulloren evropiane, por kanë të bëjnë me interesa të caktuara politike apo biznes grupet… Fatkeqësisht, ky Parlament humbet pozicionin pikërisht për shkak të mazhorancës qeverisëse, si mekanizëm kontrollues i pushtetit ekzekutiv. Opozita ka dorëzuar pesë interpelanca për ministrat e pushtetit ekzekutiv, ndërsa vetëm dy interpelanca janë debatuar dhe janë votuar”, tha Milloshoski.
Snezhana Kalevska Vançeva nga LSDM-ja theksoi se Raporti i KE-së është udhërrëfyes për punën e mëtutjeshme të institucioneve, por në veçanti i referohet Kuvendit si Dhoma më e lartë legjislative që ka rol kyç në procesin e integrimeve evropiane dhe vlerësoi performancën e Milloshoskit në përputhje me, siç thotë ajo, atë që opozita edhe e bën në veprim në Kuvend.
“Kuvendi duhet të jetë arenë e konkurrencës reale politike, pluralizmit dhe shpresoj që të gjithë ta kuptojmë dhe të sillemi kështu, e jo ta shohim si një vend ku duhet të themi çdo gjë dhe të bëjmë pengesa në çdo hap dhe të mos bëjmë detyrën tonë. Mendimi kritik i opozitës është jashtëzakonisht i rëndësishëm dhe i pritshëm, por sigurisht jo bllokada që abuzohen sepse nuk është një mënyrë për të arritur ligje më kufizuese dhe aq më tepër se si të forcojmë rolin tonë si autoritet mbikëqyrës, sepse nëse këtu merremi me bllokada dhe seanca me seksione dhe ditë për çështje që të gjithë e dimë se duhet të kalojnë shpejt, atëherë sigurisht që nuk do të na mbetet kohë e mjaftueshme për rolin mbikëqyrës. Të gjithë duhet të punojmë për një Kuvend të vërtetë funksional, që sa më shpejt të përfundojë procesi Zhan Mone dhe ta bëjmë këtë Kuvend të parashikueshëm”, tha Kalevska Vançeva, sipas së cilës KKEI dhe Komisioni duhet të jenë korrigjues dhe mbikëqyrës kyç dhe të kenë mbikëqyrje të jashtëzakonshme në procesin e aderimit”, tha Kalevska Vançeva.
Raporti Vjetor i KE-së për Maqedoninë e Veriut, i pari që nga fillimi i negociatave më 19 korrik, iu prezantua presidentit të shtetit, kryeministrit, kryetarit të Kuvendit, shoqërisë civile dhe për herë të parë edhe para kryetarit të Gjykatës së Lartë.
