Periudha e verës dhe temperaturat e larta kanë rritur rrezikun e infeksioneve të zorrëve – infeksione që transmetohen përmes ushqimit dhe ujit, dhe për këtë arsye – parandalimi në kohë, trajtimi i duhur termik dhe ruajtja e ushqimit, si dhe përdorimi i ujit të sigurt, janë çelësi për uljen e rrezikut të këtyre sëmundjeve. Nga Instituti i Shëndetit Publik kanë publikuar rekomandime për mbrojtje nga sëmundjet që vijnë nga ushqimi.
“Sëmundjet që transmetohen nga ushqimi dhe uji ndodhin pas gëlltitjes së ushqimit ose ujit të kontaminuar me agjentë infektivë ose toksikë. Në pothuajse 90% të rasteve, këto sëmundje shkaktohen nga bakteret, por ato mund të shkaktohen edhe nga agjentë të tjerë infektivë (viruse, parazitë). Sëmundjet më të zakonshme janë salmoneloza (Salmonella enteritidis) – e zakonshme kur konsumohen vezë, mish ose produkte qumështi të pa gatuara mjaftueshëm, pastaj helmimi akut ushqimor (Staphylococcus aureus) – i zakonshëm në verë, kur temperaturat e larta lejojnë riprodhim më të shpejtë të baktereve dhe rritje të prodhimit të enterotoksinave në ushqimin me origjinë shtazore. Një sëmundje tjetër është kampilobakterioza (Campylobacter jejuni) – më shpesh përmes pulës së gjallë ose të pa gatuar mirë, dhe infeksionet me Escherichia coli, veçanërisht infeksioni enterojemoragjik (EHEC), nuk janë të rralla – përmes mishit të pa gatuar mirë, qumështit të freskët dhe perimeve”, thuhet në njoftimin e ISHP-së.
Një sëmundje tjetër është shigeloza dhe ethet tifoide (Shigella spp., Salmonella typhi), të cilat transmetohen nëpërmjet ujit të kontaminuar dhe duarve të pista, si dhe hepatiti A, i cili transmetohet nëpërmjet ujit të kontaminuar, frutave, perimeve ose butakëve.
“Më të ndjeshëm ndaj helmimit nga ushqimi janë fëmijët, të moshuarit, gratë shtatzëna dhe njerëzit me sistem imunitar të dobësuar. Simptomat më të zakonshme që mund të shfaqen pas konsumimit të ushqimit dhe ujit me shëndet të dyshimtë janë: të vjella, diarre, temperaturë e lartë e trupit, dhimbje koke dhe marramendje, përthithje e dëmtuar e lëndëve ushqyese, dhimbje dhe ngërçe barku, si dhe infeksione të shoqëruara të organeve të tjera. “Nëse përjetoni ndonjë nga simptomat e listuara dhe dyshoni për përdorimin e ushqimit ose ujit me cilësi të dyshimtë, kontaktoni mjekun tuaj të familjes ose institucionin më të afërt të kujdesit shëndetësor”, këshillon ISHP-ja.
Nga atje rekomandojnë të ndiqen këshillat e ekspertëve, dhe ndërkohë, popullsia duhet të hidratohet me ujë të pastër.
“Ruajtja e ushqimit të përgatitur në temperaturë ambienti, veçanërisht në muajt e nxehtë të verës, lejon shumëzimin e shpejtë të agjentëve infektivë dhe sekretimin e toksinave të tyre dhe është shkaku më i zakonshëm i sëmundjeve që vijnë nga ushqimi. Në muajt e verës dhe në situatat kur ka një ndërprerje të stabilitetit të sistemit të furnizimit me ujë të shoqëruar me një mungesë periodike të ujit të pastër, rritet rreziku i shfaqjes dhe përhapjes së sëmundjeve të transmetuara përmes ushqimit dhe ujit të kontaminuar. Temperaturat e larta përshpejtojnë ndotjen dhe përhapjen e mikroorganizmave, dhe mungesa e ujit të pastër e bën të vështirë higjienën personale, përgatitjen dhe ruajtjen e ushqimit”, thonë nga ISHP.
Prandaj, ata rekomandojnë t’i kushtohet vëmendje higjienës, mbrojtjes së hapësirës së kuzhinës dhe ushqimit nga insektet, kafshët dhe dëmtuesit e tjerë, si dhe përgatitjes dhe përpunimit termik të duhur të ushqimit.
“Kur ngrohni ushqimin, ngroheni atë plotësisht. Shmangni përgatitjen dhe konsumimin e ushqimit të bërë nga produkte shtazore të freskëta, të papërpunuara termikisht (kremra, akullore, djathëra krem, etj.) Përpunimi i ushqimit të gjallë, të pa gatuar dhe të gatuar duhet të bëhet në sipërfaqe pune të ndryshme, me vegla të ndryshme dhe në enë të ndryshme. Perimet, frutat dhe sallatat e freskëta duhet të lahen plotësisht nën një rrjedhë të fortë uji – para se të hahen, të grihen ose të gatuhen, madje edhe pasi të qërohen”, thuhet në rekomandimet e ISHP-së. /Koha/
