Zgjedhjet lokale të 19 tetorit 2025 në Maqedoninë e Veriut shënuan një moment kritik për politikën shqiptare në vend. Për herë të parë pas shumë viteve, dominimi tradicional i Bashkimit Demokratik për Integrim (BDI) në zonat shqiptare u vu seriozisht në pikëpyetje. Koalicioni AKI (Aleanca Kombëtare për Integrim), i udhëhequr nga BDI, përballej me sfidën më të fortë deri më sot nga VLEN, i cili arriti të shënojë fitore të rëndësishme në disa prej komunave kryesore shqiptare.
Dy rajonet ku kjo përballje ishte më e dukshme janë Pollogu (Tetovë, Gostivar, Bogovinë, Vrapçisht, Kërçovë, Pllasnicë) dhe Rrethi i Shkupit (Çair, Saraj, Haraçinë, Likovë, Gazi Babë). Këto zona, të konsideruara si zemra elektorale e shqiptarëve në Maqedoninë e Veriut, përbëjnë gjithashtu themelin e fuqisë politike të BDI-së gjatë dy dekadave të fundit. Rezultatet e këtij raundi, megjithatë, tregojnë një realitet të ri politik.
Rezultatet e përgjithshme – BDI/AKI humb terren
Sipas të dhënave të publikuara nga Komisioni Shtetëror Zgjedhor, për listat e këshilltarëve, koalicioni AKI (BDI me partnerët e saj) grumbulloi rreth 114.246 vota në nivel shtetëror, duke u renditur i treti pas VMRO-DPMNE dhe LSDM. Ndërkohë, koalicioni VLEN siguroi rreth 91.000 vota për këshilla komunale, një rezultat që tregon rritje të dukshme krahasuar me zgjedhjet e mëparshme.
Në garën për kryetarë komunash, AKI arriti të fitojë 3 komuna në raundin e parë, ndërsa VLEN fitoi 5 komuna, kryesisht në zonat shqiptare. Pjesa tjetër e komunave shqiptare shkoi në balotazh, ku pritet të vendoset dominimi politik i dy blloqeve rivale.
Kjo përbën një rënim të dukshëm të epërsisë absolute që BDI kishte ruajtur në çdo palë zgjedhje lokale që nga viti 2009. Për herë të parë, opozita shqiptare, e bashkuar nën koalicionin VLEN, arriti të thyejë strukturën monolite të BDI-së në disa prej komunave më strategjike.
Pollogu – zemra e revoltës elektorale
Zona e Pollogut, e cila përfshin komunat Tetovë, Gostivar, Bogovinë, Vrapçisht, Kërçovë dhe Pllasnicë, ka qenë tradicionalisht bastioni i BDI-së. Por rezultatet e këtij viti tregojnë një ndryshim të ndjeshëm:
Në Tetovë, bastion simbolik i shqiptarëve, kandidati i VLEN-it mori epërsi të qartë në raundin e parë, me një diferencë prej rreth 4.000 votash ndaj kandidatit të AKI-së. Ky është një tregues i qartë i rënies së ndikimit të BDI-së në qendrën më urbane shqiptare të vendit.
Në Gostivar, gara ishte më e ngushtë, por prapë u reflektua një rritje e ndjeshme e mbështetjes për VLEN-in, i cili përfitoi nga pakënaqësia e votuesve të rinj dhe nga lodhja ndaj modelit qeverisës të BDI-së.
Në Bogovinë dhe Vrapçisht, ndonëse AKI ruajti epërsinë formale, diferencat ishin shumë më të vogla se në zgjedhjet e kaluara, çka tregon se edhe komunat rurale po tregojnë tendencë ndryshimi.
Në Kërçovë dhe Pllasnicë, AKI ruajti pozitat, por me më pak vota se në ciklin e mëparshëm.
Në përmbledhje, Pollogu, që për dy dekada ka qenë bërthama e fuqisë elektorale të BDI-së, këtë herë ka shfaqur çarje të dukshme. Fitorja e pjesshme e VLEN-it në Tetovë, dhe dobësimi i votës për AKI në komunat përreth, e bën të qartë se epoka e dominimit absolut të BDI-së në këtë rajon ka marrë fund.
Rrethi i Shkupit – simbolika e ndryshimit politik
Në Rrethin e Shkupit, beteja mes BDI/AKI dhe VLEN ishte po aq e ashpër. Këtu përfshihen komunat Çair, Saraj, Haraçinë, Likovë, Gazi Babë, që së bashku përfaqësojnë një pjesë të madhe të votës shqiptare urbane.
Në Çair, një nga komunat më të rëndësishme shqiptare, VLEN arriti të fitojë bindshëm, duke e kthyer këtë komunë në simbol të ndryshimit politik. Humbja e AKI-së këtu ka një peshë të madhe, pasi Çairi për vite të tëra ka qenë qendra e strukturave politike të BDI-së dhe një bazë e fortë e administratës së saj.
Në Saraj dhe Haraçinë, VLEN arriti fitore të rëndësishme ose krijoi avantazh për balotazh, duke konfirmuar tendencën e përgjithshme të rritjes së opozitës shqiptare.
Likova mbetet ndër komunat ku AKI ruajti epërsinë, falë strukturës së konsoliduar dhe ndikimit të rrjetit tradicional të BDI-së në këtë zonë.
Në Gazi Babë (ku kishte kandidatë shqiptarë në disa vendvotime), ndikimi i partive shqiptare ishte më i kufizuar, por prapë VLEN shënoi rritje krahasuar me ciklet e kaluara.
Rezultatet në Shkup janë të një rëndësie të veçantë sepse tregojnë një ndryshim gjeneracional dhe psikologjik: qytetarët shqiptarë, sidomos brezi i ri, nuk po e perceptojnë më BDI-në si të vetmen forcë përfaqësuese të interesave të tyre. Kjo është një goditje simbolike për partinë që për dy dekada ka qenë sinonim i pushtetit lokal shqiptar në Maqedoni.
Ndikimi politik dhe simbolika e rezultateve
Analiza e thelluar e këtyre rezultateve tregon se BDI/AKI po përballet me një erozion gradual të autoritetit elektoral. Humbjet në komunat simbol të shqiptarëve (si Tetova dhe Çairi) nuk janë vetëm numerike, por përfaqësojnë një humbje të statusit politik që kjo parti ka ndërtuar për vite me radhë.
Nga ana tjetër, VLEN ka arritur të shndërrojë pakënaqësinë qytetare në kapital politik, duke fituar terren në zonat ku dikur opozita shqiptare mezi kalonte pragun zgjedhor. Fitorja e tyre në këto komuna tregon se shoqëria shqiptare në Maqedoninë e Veriut është duke kërkuar alternativë të re politike, më të hapur, më transparente dhe më afër nevojave reale lokale.
Në aspektin strategjik, BDI/AKI do të duhet të rifokusojë energjitë në:
• përmirësimin e komunikimit me bazën elektorale,
• ndryshimin e strukturave lokale që perceptohen si të ngurta,
• dhe ridimensionimin e ofertës politike për brezat e rinj.
Në të kundërt, ky cikël mund të shënojë fillimin e rënies afatgjatë të partisë që për vite ka qenë boshti i politikës shqiptare në Maqedoninë e Veriut.
Në përmbledhje, zgjedhjet lokale të vitit 2025 në Pollog dhe Rrethin e Shkupit kanë treguar një shkëputje të qartë midis votuesve dhe strukturës tradicionale të BDI/AKI.
Koalicioni VLEN ka fituar terren në mënyrë të ndjeshme, duke marrë disa nga komunat më të rëndësishme shqiptare dhe duke e lënë BDI-në me një numër më të kufizuar fitoreje.
Ky rezultat shënon një moment historik në pluralizimin e politikës shqiptare në Maqedoninë e Veriut.
Nëse më parë BDI ishte e padiskutueshme si përfaqësuese e interesave shqiptare, sot ajo përballet me një elektorat të fragmentuar, të vetëdijshëm dhe kërkues, i cili po ndëshkon stagnimin dhe po shpërblen ndryshimin.
Në këtë kuptim, mund të thuhet se VLEN fitoi politikisht, duke e vendosur veten si forca e re udhëheqëse e shqiptarëve në zonat urbane dhe simbolike; ndërsa AKI/BDI humbi strategjikisht, duke ruajtur disa bastione tradicionale, por duke humbur epërsinë dhe ndikimin që dikur dukej i pathyeshëm.