Shkup, 28 dhjetor – Gjykata Kushtetuese e Republikës së Maqedonisë së Veriut në vitin e kaluar 2022 ka lënë pas gjithsej 42 seanca dhe 130 lëndë të zgjidhura, në të cilat ende mungon një e treta e numrit të përgjithshëm të gjyqtarëve dhe kjo është arsyeja pse mbeten çështje që nuk marrin shumicën e votave dhe si rrjedhojë, Gjykata nuk mund të përmbushë plotësisht rolin e saj.
Në konferencën e sotme përfundimtare për media, kryetarja e Gjykatës Kushtetuese, Dobrila Kacarska, theksoi se moszgjedhja e gjyqtarëve ende është problem serioz për gjykatën dhe për pasojë përsëritet rezultati i padëshiruar.
“Jemi përballë një situate ku ka ende çështje që nuk marrin shumicën e votave dhe si rrjedhojë Gjykata Kushtetuese nuk mund të përmbushë plotësisht rolin e saj. Përkatësisht, për 24 lëndë nuk është marrë vendim për momentin, pikërisht për shkak të mungesës së votave të shumicës, por ka edhe çështje thelbësore të rëndësishme për qytetarët dhe shtetin për të cilat është thelbësor diskutimi nga të nëntë gjyqtarët, gjë që do të kontribuojë në rritje më të lartë të vendimit cilësor”, tha Kacarska.
Si dokumente të rëndësishme strategjike të sjella nga kjo përbërje e Gjykatës, Kacarska veçoi Programin e Punës dhe Planin Strategjik, të cilat do të zbatohen në tre vitet e ardhshme dhe që përmbajnë udhëzimet bazë që do të ndjekë Gjykata Kushtetuese.
“Viti i kaluar iu kushtua edhe riekipimit të personelit të shërbimit, duke pasur parasysh se një numër i madh i këshilltarëve të Gjykatës me përvojë shumëvjeçare dolën në pension. Tabloja është kompletuar edhe me përfaqësuesit e punësuar të komuniteteve joshumicë. Për herë të parë në Gjykatën Kushtetuese është emëruar zyrtar për sigurinë e informacionit të klasifikuar”, theksoi Kacarska.
Presidenti bëri me dije se Gjykata Kushtetuese sivjet ka proceduar 133 raste deri më sot, nga të cilat shtatë janë kërkesa për mbrojtjen e lirive dhe të drejtave dhe me 126 të tjerat, në të shumtën e rasteve bëhet shqyrtimi i kushtetutshmërisë dhe ligjshmërisë së akteve, kërkohet dhe në dy raste kërkohet vlerësimi i kushtetutshmërisë së programeve dhe statutit të shoqatave të qytetarëve.
“Përkundër ekzistimit të vështirësive objektive mbi të cilat Gjykata nuk ka ndikim, ne kemi arritur që numrin e lëndëve të zgjidhura ta mbajmë në mesataren e zakonshme, pra vitin e kaluar kemi 130 lëndë të zgjidhura, prej të cilave gati gjysma janë pranuar këtë vit. Do të theksoj se prioritet i është dhënë zgjidhjes së lëndëve të vjetra në mënyrë që të zvogëlohet numri i lëndëve të pazgjidhura nga vitet e kaluara”, tha Kacarska.
Ai shtoi se gjatë vitit 2022, Gjykata Kushtetuese shfuqizoi dispozitat e dy ligjeve që u referohen të drejtave të rëndësishme kushtetuese si të drejtat e punës dhe barazia e qytetarëve.
“Këtu do të përmend shfuqizimin e dispozitës që në mënyrë antikushtetuese dhe nën barrën e të drejtës për pushim ditor dhe javor, punëtorët pritej të punonin në ndërtimin e autostradave nga korridoret 8 dhe 10 mesatarisht të paktën 60 orë në javë dhe se kjo vlente gjatë gjithë vitit. Dispozita e dytë diskriminuese që u shfuqizua nga Gjykata Kushtetuese është neni 44 i Ligjit për Mbrojtjen Sociale, në seksionin me të cilin personat mbi 65 vjeç nuk lejoheshin të marrin dëmshpërblim vetëm për shkak të kufirit të moshës, edhe pse kanë paaftësi fizike”, shpjegoi Kacarska.
Në mesin e tetë rregulloreve të shfuqizuara nga Gjykata Kushtetuese, siç tha ai, ishin edhe vendimet që në mënyrë të kundërligjshme miratuan plane detale urbanistike në Komunën e Karposhit, vendim i Komunës së Dojranit që parashikonte ndërtimin e një kompleksi hotelier në bregun e liqenit, pjesë e një vendimi të Komunës së Gjorçe Petrovit, i cili kufizoi qytetarët që të marrin kompensim për të porsalindur, nëse nuk e deponojnë certifikatën e martesës. Por për shkak të dyshimeve për kushtetutshmërinë dhe ligjshmërinë e disa ligjeve, rregulloreve apo akteve, në vitin 2022 janë nisur procedurat për shtatë lëndë.
Kacarska informoi se pas pesëmbëdhjetë vjetësh nga ekzistenca e detyrimit ligjor, për herë të parë në Gjykatën Kushtetuese është themeluar një zyrë për informacione të klasifikuara, e pajisur plotësisht.
Lidhur me masat e kursimit, ajo shtoi se Gjykata kishte një qasje të ndërgjegjshme dhe ekonomike ndaj krizës energjetike.
“Sa i përket faturave të energjisë elektrike, Gjykata Kushtetuese këtë vit ka paguar fonde në një vlerë që është 41 për qind më pak se sa është paguar vitin e kaluar për muajt shtator, tetor dhe nëntor. Nëse vitin e kaluar për ata tre muaj për rrymë janë paguar rreth 436 mijë denarë, këtë vit kjo shumë është rreth 253 mijë denarë”, tha Kacarska.
Ajo gjithashtu u ankua edhe për problemin e rrjedhjes së ujit nga çatia në dy zyra në katin e pestë dhe të katërt, ku ndodhet Gjykata.
“Ne presim mbështetje nga Qeveria sepse indikacionet e para dhe mendimi i ekspertëve tregojnë nevojën për një ndërmarrje serioze, për të cilën fillimisht duhet të hartohet një projekt rikonstruksioni dhe më pas të angazhohet një kontraktues për ndërtimin e çatisë”, tha ajo.
Lidhur me përvojat pozitive, Kacarska informoi se Gjykata Kushtetuese u dallua në fushën e aktiviteteve ndërkombëtare me një iniciativë të përbashkët për themelimin e Forumit Ballkanik të Gjykatave Kushtetuese.
“Këtë ide e realizuam së bashku me Gjykatën Kushtetuese të Bullgarisë, me të cilën lidhëm memorandum bashkëpunimi, të nënshkruar në maqedonisht, anglisht dhe bullgarisht. Është veçanërisht e rëndësishme që memorandumi është rezultat i mbështetjes dhe mirëkuptimit të ndërsjellë ndërmjet dy gjykatave dhe është vlerësuar pozitivisht në Raportin e fundit të Komisionit Evropian për Republikën e Maqedonisë së Veriut, të mbuluar në seksionin për marrëdhëniet e fqinjësisë së mirë dhe bashkëpunimin rajonal”, tha Kacarska.
