Agjencia e Kadastrës së Pasurive të Paluajtshme duket se luan një rol kyç në zhvillimin e infrastrukturës, sigurinë e pronës dhe transformimin digjital të shërbimeve publike. Në këtë intervistë bisedojmë me Zëvendës drejtorin e Agjencisë së Kadastrës, Amet Ziberi, i cili ndan më shumë për sfidat aktuale, reformat që po realizohen, si dhe hapat e ardhshëm që do të mundësojnë shërbime më cilësore dhe më të shpejta për qytetarët.
Me cilat sfida po përballet aktualisht Agjencia e Kadastrës së Patundshmërive dhe si planifikoni t’i kaloni?
Prioriteti më i rëndësishëm i institucionit tonë është ruajtja e një kadastre funksionale që duhet të garantojë pronësinë, të reduktojë konfliktet e tokës, të mbështesë taksimin e pasurive të paluajtshme, të sigurojë kolateral për kreditimin dhe të përmirësojë planifikimin urban, zhvillimin e infrastrukturës dhe të shoqërisë në tërësi. Në realizimin e këtyre synimeve shpesh hasim probleme dhe sfida, por ato zgjidhen. Aktualisht përballemi me disa sfida kyçe, për të cilat po punohet intensivisht për t’i adresuar. Infrastruktura teknologjike e vjetëruar është një pengesë e madhe pasi shumë procese ende kryhen pjesërisht me dorë, gjë që redukton efikasitetin dhe rrit mundësinë e gabimeve. Fatkeqësisht, në shtatë vitet e fundit nuk është përkujdesur fare për resurset njerëzore në institucion dhe për rrjedhojë ka mungesë të kuadrove profesionale, gjë që krijon edhe vështirësi në funksionimin aktual të tij. Tashmë jemi duke punuar për rekrutimin e stafit të ri me fokus profesionistët e rinj dhe për këtë kemi filluar edhe trajnime të rregullta profesionale për punonjës të rregullt. Në këtë drejtim, ne së fundmi organizuam për herë të parë një konsultim ekspertësh të dedikuar për avokatët e agjencisë dhe planifikojmë që konsultimet e tilla të ekspertëve të bëhen praktikë e rregullt dhe të mbahen disa herë në vit. Për këtë, kam nënshkruar një memorandum bashkëpunimi me Akademinë e Gjyqtarëve dhe Prokurorëve Publikë, për shkëmbimin e përvojave dhe njohurive. Në këtë proces kemi filluar bashkëpunimin edhe me Oda e Noterisë dhe Oda e Përmbarimit. Duhet të theksoj se me ardhjen time në agjenci, kam konstatuar mbi 5600 lëndë të mbetura – të pazgjidhura, por me riorganizim të brendshëm të shpejtë dhe efikas, kemi arritur t’i zgjidhim lëndët e mbetura, duke i zgjidhur në kohë të gjitha rastet e ardhura. Po ashtu, në periudhën e kaluar jemi përballur me një numër të shtuar të kërkesave nga qytetarët, por edhe nga institucionet shtetërore, lidhur me ndërtimin e korridoreve 8 dhe 10, si dhe me proceset për regjistrimin në kadastër të një numri të madh të objekteve shtetërore që kanë statusin e objekteve pa leje me dekada, dhe për të cilat nuk është marrë asgjë nga Qeveria e kaluar në shtatë vitet e fundit. Në përgjithësi, mund të konstatoj se përkundër fluksit të shtuar të rasteve, Agjencia e Kadastrës vepron me kohë dhe ofron shërbime për qytetarët shpejt dhe me efikasitet.
Sa ka ecur procesi i digjitalizimit të shërbimeve kadastrale dhe çfarë konkretisht është arritur deri më tani?
Agjencia e Kadastrës së Pasurive të Paluajtshme luan rolin më të rëndësishëm në rregullimin dhe zhvillimin e infrastrukturës gjeohapësinore, urbanistikës dhe tregut të pasurive të paluajtshme. Dixhitalizimi i shërbimeve kadastrale është ndoshta pjesa më e madhe në mozaikun e operacioneve të suksesshme kadastrale. Ne si qeveri premtuam një transformim digjital të Maqedonisë dhe të gjitha institucionet, përfshirë edhe AKZH-në, tashmë janë duke punuar intensivisht në të. Ekipi është duke punuar shumë në mjetet digjitale që do të përmirësojnë të gjitha shërbimet publike që kanë të bëjnë me kadastrën e patundshmërive, për të cilat dëshiroj t’i falënderoj publikisht. Kadastra elektronike është vënë në përdorim gati 15 vjet më parë dhe nuk është përmirësuar teknologjikisht, që do të thotë se është e nevojshme të kalohet në një version më të ri me mbështetje të ofruar. Është gjithashtu e nevojshme që të gjithë komponentët teknologjikë të përdorur në të gjitha nivelet të përmirësohen në versionet më të fundit, për të siguruar një nivel më të lartë sigurie dhe rezistencë ndaj ndërhyrjeve të paautorizuara. Për këtë qëllim, kam formuar një grup pune me topografë, avokatë dhe inxhinierë IT me përvojë, të cilët po zhvillojnë një specifikim për zbatimin e një zgjidhje softuerike që do të përfshijë të gjithë elementët e nevojshëm. Zbatimi i këtij projekti do të përshpejtojë proceset dhe do të ofrojë shërbim më cilësor dhe më efikas për përdoruesit përfundimtarë. Në fushën e digjitalizimit, duhet të përmend edhe aplikacionin celular (I-Kat), i cili ofron një pasqyrë të informacionit alfanumerik dhe gjeohapësinor nga Sistemi Informativ Gjeodezik dhe Kadastral. E kemi përmirësuar dhe aktualisht është në dispozicion për iOS, jo vetëm për Android si më parë.
A do të kenë mundësi qytetarët të marrin shërbimet kadastrale tërësisht në mënyrë elektronike në një të ardhme të afërt – pa prani fizike në shërbimet e sportelit?
Absolutisht, ky është një nga prioritetet tona kryesore strategjike – dixhitalizimi i plotë i shërbimeve kadastrale. Procesi tashmë është duke u zhvilluar. Aktualisht, titujt e pronësisë dhe shumë shërbime dhe produkte të tjera mund të shkarkohen në mënyrë elektronike përmes portalit të shërbimeve elektronike: e-uslugi.katastar.gov.mk. Këtë portal e kemi lançuar në fund të vitit 2024 dhe tashmë është përmirësuar me 10 shërbime të reja, krahas 109 ekzistueseve. Deri në fund të vitit 2025, planifikojmë që numri të kalojë 130 shërbime të disponueshme elektronikisht. Pronësia, statusi kadastral dhe statusi i objekteve mund të kontrollohet në mënyrë elektronike në kohë reale, tarifat mund të paguhen online, dhe të dhënat gjeohapësinore mund të qasen përmes nipp.katastar.gov.mk dhe portalit LiDAR. Gjithashtu mundësohet komunikimi i plotë elektronik me përdoruesit profesionistë (noterë, institucione, avokatë dhe gjeodete). Në të ardhmen e afërt po planifikojmë edhe dixhitalizimin e plotë të paraqitjes së kërkesave, jo vetëm nga përdoruesit profesionistë, por edhe nga qytetarët dhe të gjithë personat juridikë. Gjithashtu planifikojmë integrim të plotë me portalin kombëtar të shërbimeve elektronike uslugi.gov.mk. Sigurisht që për qytetarët e moshuar që nuk përdorin internetin sportelet do të vazhdojnë të funksionojnë dhe të ofrojnë shërbim cilësor.
Si i trajton Agjencia parregullsitë dhe praktikat e mundshme korruptive? Ku mund të raportojnë qytetarët për abuzime?
Korrupsioni është një sfidë serioze për shoqërinë. Krijon një atmosferë mosbesimi, pabarazie dhe padrejtësie. Fatkeqësisht, institucioni ynë nuk bën përjashtim. Të vetëdijshëm për këtë, menjëherë pas mbërritjes sime, nisëm fushatën “Mos u bë bashkëpunëtor – raporto tentativën për korrupsion”, me të cilën ndërgjegjësojmë publikun dhe inkurajojmë qytetarët të raportojnë. Raportet mund të dorëzohen në mënyrë anonime në prijavikorupcija@katastar.gov.mk ose me telefon. 070/288-300. Gjithashtu kemi një departament të kontrollit të brendshëm dhe një departament të auditimit që kryejnë auditime të rregullta dhe të jashtëzakonshme. Po veprohet sipas denoncimeve të qytetarëve dhe po monitorohen vendimet e dyshimta. Trajnimi për standardet etike dhe kulturën kundër korrupsionit është praktikë e rregullt dhe ne gjithashtu bashkëpunojmë me KSHPK-në dhe organet e tjera hetimore.
Në periudhën e fundit janë hapur disa zyra të reja rajonale. A ka ndonjë plan për të zgjeruar më tej rrjetin në të gjithë vendin?
Ne hapëm dy zyra të reja – në Autokomandë dhe në Draçevë. Zyra në Draçevë ka marrë përgjegjësi të zgjeruara – tani mund të dorëzohen kërkesa nga të gjitha njësitë organizative. Zyra e Autokomandës është tërësisht e re dhe u shërben banorëve të Gazi Babës, Butelit, Petrovecit dhe Haraçinës. Së shpejti do të riaktivizojmë zyrën në Çashkë, e cila për një periudhë të caktuar nuk funksiononte për shkak të pengesave administrative.
Çfarë të reja mund të presin qytetarët nga Agjencia e Kadastrës në periudhën e ardhshme? Jeni duke përgatitur shërbime apo përmirësime të reja?
Muajt e fundit që kur jam bërë drejtor i AQSH-së janë shënuar nga disa projekte serioze, prej të cilave besoj se ulja e çmimeve të shërbimeve kadastrale është ndjerë më së shumti nga qytetarët. Ulja drastike e çmimeve për disa shërbime kadastrale, deri në 83%, është diçka që besoj se do të ndikojë ndjeshëm në standardin social të qytetarëve, por edhe do t’i bëjë shërbimet kadastrale më të aksesueshme për të gjithë. Në periudhën e ardhshme do të vazhdojmë të përmirësojmë shërbimet tona, me fokus në dixhitalizimin, aksesin e përmirësuar dhe zhvillimin e ueb shërbimeve të reja, që do të thotë kosto-efektivitet në procedura dhe përdorues të kënaqur. Po ashtu, po rifillohet puna për regjistrin e çmimeve dhe qirave, i cili për arsye të panjohura është pezulluar, pas udhëzimeve të menaxhmentit të mëparshëm.
